Vanaf 1 januari 2025 krijgen miljoenen klanten van ING en ABN AMRO te maken met hogere kosten voor hun betaalrekening. Beide banken hebben aangekondigd dat zij opnieuw hun tarieven verhogen, mede vanwege strengere Europese regels die hen verplichten om klanten en transacties intensiever te monitoren. De extra administratieve lasten die hieruit voortkomen, worden deels doorberekend aan de consument, wat resulteert in hogere maandelijkse kosten voor vrijwel iedereen met een betaalrekening bij deze banken.
Hogere kosten voor klanten
De exacte prijsstijging verschilt per bank. ING verhoogt de kosten voor haar betaalrekeningen met bedragen tussen de 10 en 30 cent per maand. Voor ABN AMRO-klanten ligt dit iets hoger, namelijk een stijging van 60 cent per maand. Op jaarbasis betekent dit een extra uitgave van ongeveer 1 tot 7 euro, afhankelijk van de bank en het type rekening.
Hoewel de verhoging relatief klein lijkt, leidt dit bij veel klanten tot irritatie. Voor veel mensen voelt het als een opeenstapeling van kosten, zeker omdat vaste lasten de afgelopen jaren al regelmatig zijn gestegen. Voor consumenten die nauwkeurig op hun budget letten, kan dit een merkbare verandering zijn. Het is dan ook niet verrassend dat discussies over betaalrekening kosten de laatste tijd weer oplaaien.
Beide banken wijzen op de Europese anti-witwaswetgeving als reden voor de nieuwe tarieven. De zogenaamde AMLA-regels (Anti-Money Laundering Act) verplichten financiële instellingen om verdachte transacties nauwlettend te controleren en klanten intensief te screenen.
“Wij moeten meer middelen inzetten om witwassen en financiële criminaliteit te voorkomen,” stelt een woordvoerder van ABN AMRO. Ook ING benadrukt dat de investeringen in controles, beveiliging en technologie noodzakelijk zijn om het betalingsverkeer veilig en toekomstbestendig te houden. De totale kosten van deze maatregelen lopen volgens de banken jaarlijks op tot honderden miljoenen euro’s, een groot deel daarvan wordt nu doorberekend aan de klanten.
Wat betekent de Europese anti-witwaswet voor consumenten?
De invoering van de Europese anti-witwaswet heeft grote gevolgen voor zowel banken als hun klanten. Sinds 2024 moeten financiële instellingen verdachte geldstromen niet alleen opsporen, maar ook rapporteren. In sommige gevallen kan dit zelfs leiden tot tijdelijke blokkades van rekeningen.
Voor de consument betekent dit dat banken extra controles uitvoeren bij het openen van een rekening en tijdens het gebruik ervan. Hoewel de meeste mensen hier weinig van merken, zijn de uitvoeringskosten aanzienlijk. Banken hebben niet alleen geavanceerde software nodig die verdachte transacties herkent, maar ook gespecialiseerd personeel dat signalen kan beoordelen. Deze kosten worden uiteindelijk deels doorberekend in de vorm van hogere tarieven, wat de stijging van ING en ABN AMRO tarieven verklaart.
In Nederland vallen deze controles onder de Wet ter voorkoming van witwassen en financieren van terrorisme (Wwft). De wet vereist dat banken elk type klant en elke transactie beoordelen op mogelijke risico’s. Voor veel instellingen betekent dit een flinke administratieve last.
Banken moeten hun klanten bij het openen van een rekening uitgebreid screenen en continu monitoren op ongebruikelijke transacties. Dit vraagt om een combinatie van digitale systemen en gespecialiseerde medewerkers. De totale uitvoeringskosten lopen daardoor verder op, wat zich vertaalt in hogere tarieven voor consumenten. Voor mensen die zich afvragen waarom hun bankkosten verhogen, biedt dit een belangrijke context.
Erkenning van de druk door het kabinet
Het kabinet heeft eerder in een Kamerbrief aangegeven dat banken, notarissen en accountants een cruciale rol vervullen als ‘poortwachters’ van het financiële systeem. Ze moeten ervoor zorgen dat crimineel geld niet wordt witgewassen en terrorismefinanciering tijdig wordt opgespoord. Tegelijkertijd erkent de overheid dat deze verantwoordelijkheid zwaar weegt op de financiële sector.
Daarom wordt onderzocht of de nalevingsdruk verlaagd kan worden, zonder dat het toezicht aan kracht verliest. Eén van de voorstellen is om administratieve verplichtingen meer te richten op reële risico’s, in plaats van standaard op elke klant. Dit kan op termijn betekenen dat de stijging van bankkosten voor consumenten enigszins wordt beperkt.
Het blijft een lastige balans voor banken: enerzijds is streng toezicht noodzakelijk om financiële criminaliteit te voorkomen, anderzijds leidt de toenemende regeldruk tot hogere kosten voor klanten. Voor veel consumenten is het moeilijk te accepteren dat zij moeten betalen voor regels waar zij zelf geen invloed op hebben.
Deze discussie wordt extra gevoelig doordat banken de afgelopen jaren hoge winsten boekten. Kritische klanten vragen zich af of financiële instellingen niet zelf een groter deel van de kosten zouden moeten dragen, in plaats van deze door te berekenen. Toch benadrukken experts dat de veiligheid van het financiële systeem prioriteit moet blijven, ook als dat leidt tot hogere tarieven.
Wat klanten kunnen verwachten
Vanaf januari zullen miljoenen Nederlanders de impact van de prijsstijging merken op hun maandelijkse afschrijvingen. De verhogingen zijn relatief bescheiden op individueel niveau, maar symbolisch belangrijk, omdat zij de doorlopende druk op consumenten laten zien.
Het is daarnaast mogelijk dat andere banken in Nederland dit voorbeeld volgen en hun eigen tarieven verhogen. Voor consumenten betekent dit dat het verstandig is om hun betaalrekening regelmatig te evalueren en te overwegen of het huidige product nog de beste keuze is, zeker in een periode waarin betaalrekening kosten stijgen.
De aangekondigde verhogingen bij ING en ABN AMRO laten zien hoe Europese en nationale regelgeving direct doorwerkt naar de consument. Strengere anti-witwasregels en de Wwft zorgen voor hogere administratieve lasten, die banken deels doorberekenen. Voor consumenten betekent dit hogere maandelijkse kosten en extra aandacht bij het monitoren van hun bankzaken.
Hoewel de bedragen relatief klein lijken – een paar euro per jaar – kan dit bij veel rekeninghouders voor irritatie zorgen, zeker in een tijd waarin andere vaste lasten ook stijgen. De komende maanden zal duidelijk worden of andere banken volgen en of de overheid aanvullende maatregelen neemt om de lasten voor consumenten te verlichten.
De verhogingen zijn een herinnering dat veiligheid en compliance in de financiële sector essentieel zijn, maar ook dat consumenten in deze keten steeds meer betalen voor maatregelen die zij zelf niet direct beïnvloeden. Door goed geïnformeerd te blijven over bankkosten verhogen en alternatieven te overwegen, kunnen klanten hun financiën beter beheren in een tijd van toenemende regels en toezicht.
