In Nederland is voor het eerst iemand besmet geraakt met een nieuwe variant van de infectieziekte mpox, voorheen bekend als het apenpokkenvirus. Dat maakte demissionair minister van Volksgezondheid Jan Anthonie Bruijn (VVD) dinsdag bekend in een brief aan de Tweede Kamer.
De besmette man is niet gevaccineerd tegen het virus en is de afgelopen tijd niet in het buitenland geweest. Wel had hij seksueel contact met andere mannen, een groep die volgens het RIVM tot de zogeheten hoogrisicogroep behoort voor mpox. De patiënt is direct in isolatie geplaatst, om verdere verspreiding te voorkomen.
Volgens minister Bruijn lijkt de kans dat het virus zich verder verspreidt op dit moment klein. De GGD onderzoekt waar de man het virus precies heeft opgelopen en met wie hij recent contact heeft gehad.
Nieuwe variant ook in andere landen gevonden
De variant die nu in Nederland is vastgesteld, is type 1b. Dezezelfde variant dook recent ook op in Spanje en de Verenigde Staten. Zowel de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) als het Europees Centrum voor ziektepreventie en -bestrijding (ECDC) volgen de situatie op de voet.
De nieuwe variant is niet volledig nieuw: de eerste besmettingen met deze viruslijn werden vorig jaar al gemeld in verschillende landen, waaronder enkele in Europa. De ontdekking van een besmetting binnen Nederland zonder buitenlandse link maakt de situatie wel extra opmerkelijk, omdat dat wijst op lokale verspreiding.
Wat is mpox?
Mpox is een virusinfectie die wordt veroorzaakt door het monkeypoxvirus. De ziekte uit zich in eerste instantie met griepachtige klachten zoals koorts, hoofdpijn, spierpijn en vermoeidheid. Enkele dagen later kunnen er pijnlijke blaasjes of vlekjes op de huid ontstaan.
Hoewel mpox vaak in verband wordt gebracht met seksueel contact, is het officieel géén soa. De besmetting vindt vooral plaats via nauw huid-op-huidcontact, of door contact met besmette voorwerpen zoals beddengoed of kleding.
Iedereen kan mpox krijgen, maar de meeste besmettingen in recente uitbraken vonden plaats onder mannen die seks hebben met mannen. De ziekte verloopt meestal mild, maar kan in sommige gevallen leiden tot complicaties. In westerse landen komt sterfte door mpox zelden voor.
Vaccinatie voor risicogroepen
Sinds de uitbraak in 2022 kunnen mensen die tot een risicogroep behoren – vooral mannen die seks hebben met mannen – zich laten vaccineren tegen mpox. Dat vaccinatieprogramma loopt nog tot het einde van dit jaar.
Het kabinet bekijkt momenteel of de vaccinatiecampagne in 2026 moet worden voortgezet. Eind dit jaar wordt daarover een besluit genomen.
Wereldwijde uitbraak in 2022
De ziekte kwam wereldwijd in het nieuws in 2022, toen er een grote uitbraak plaatsvond van variant 2b. Daarbij werden vooral veel besmettingen gemeld in Afrika, maar het virus verspreidde zich ook naar Europa en Noord-Amerika. In Nederland raakten sindsdien ruim 1300 mensen besmet met die eerdere variant.
De huidige variant (1b) lijkt zich iets anders te gedragen, maar er is nog weinig over bekend. Daarom blijven internationale gezondheidsorganisaties de ontwikkeling van het virus nauwlettend volgen.
Voorzichtigheid blijft belangrijk
Hoewel de kans op verdere verspreiding in Nederland volgens minister Bruijn voorlopig beperkt is, roept hij mensen met klachten die passen bij mpox op om alert te blijven en contact op te nemen met hun huisarts of de GGD.
“Het is belangrijk dat we mogelijke besmettingen snel opsporen en goed in beeld brengen,” aldus Bruijn. “Zo kunnen we het virus onder controle houden en verdere verspreiding voorkomen.”
