Nog voordat de winter écht begonnen is en de meeste gezinnen druk zijn met pepernoten, verlanglijstjes en kerstvoorbereidingen, komt er onverwacht nieuws vanuit internationale gezondheidsorganisaties: het griepseizoen start dit jaar weken eerder dan normaal. Vooral in het Verenigd Koninkrijk schiet het aantal besmettingen omhoog, en die opvallende stijging baart deskundigen flinke zorgen.
Ook in Nederland beginnen de eerste waarschuwingslampjes te knipperen. De monitoringssystemen van het RIVM zien een snellere en vroegere toename van griepgevallen dan de afgelopen jaren. En dat past totaal niet in het patroon dat we gewend zijn.
Maar wat dit jaar helemaal ongewoon maakt, is de opkomst van een nieuwe variant: de k-variant. Wetenschappers volgen deze variant nauwlettend, omdat nog niet zeker is hoe goed het huidige vaccin hiertegen werkt.
Ondertussen bereiden zorginstellingen zich voor op een drukke winterperiode – iets waar steeds meer Nederlanders rekening mee houden, zeker nu velen hun zorgverzekering vergelijken om goed voorbereid het nieuwe jaar in te gaan.
Waarom dit jaar compleet anders verloopt dan voorgaande griepseizoenen
Normaal gesproken bereikt de griep in januari zijn piek. De weken na kerst, wanneer iedereen weer aan het werk of naar school gaat, vormen traditioneel het startschot van de drukste periode. Maar dit jaar is het patroon volledig verschoven: al vanaf begin november worden in West- en Zuid-Europa opvallend veel griepgevallen gemeld.
Volgens viroloog Adam Meijer (RIVM) kan de piek dit jaar wel drie tot vier weken eerder komen. Zo’n vroege golf zien we niet vaak, benadrukt hij. En dat heeft gevolgen:
Ziekenhuizen en huisartsenpraktijken moeten sneller opschalen
Andere wintervirussen (zoals RSV) kunnen tegelijk pieken
Kwetsbare groepen lopen eerder risico
Werknemers vallen in grotere aantallen tegelijk uit
Voor veel bedrijven is dat opnieuw een uitdaging, vooral voor sectoren die nog herstellen van eerdere personeelstekorten. In verschillende branches worden daarom maatregelen getroffen om personeelsuitval op te vangen.
De k-variant trekt de aandacht van wetenschappers
De belangrijkste reden voor de extra alertheid is de verspreiding van de k-variant, een nieuwe afgeleide van het bekende H3N2-virus. Deze variant verspreidde zich eerst buiten Nederland, maar komt inmiddels ook in ons land steeds vaker voor.
Uit laboratoriumonderzoek blijkt dat de effectiviteit van het huidige griepvaccin tegen deze variant lager ligt dan gehoopt. In testen met fretten – een standaardmodel voor griepstudies – bleek dat de antistoffen minder goed aanslaan.
Toch is dat volgens Britse experts geen reden tot paniek. Mensen bouwen door eerdere infecties nog steeds een basisimmuniteit op, en dat helpt:
klachten worden milder
ziekenhuisopnames blijven deels beperkt
het virus verspreidt minder explosief dan wanneer er helemaal geen immuniteit is
Maar voor ouderen, mensen met een zwakker immuunsysteem en chronisch zieken kan de k-variant wel degelijk extra problemen geven. Deze groepen zijn gevoeliger voor complicaties zoals longontsteking.
Waarom verspreidt de griep zich zo snel?
Dat de griep dit jaar sneller uitbreekt, heeft waarschijnlijk meerdere oorzaken. Deskundigen kijken onder andere naar:
1. Veranderd groepsgedrag
Tijdens feestdagen zitten mensen dichter op elkaar, wat virussen meer kans geeft. Denk aan schoolconcerten, pakjesavond, kerstborrels en drukke winkelstraten.
2. Kouder weer en minder ventilatie
Mensen blijven meer binnen. Virussen houden van droge lucht en weinig ventilatie: exact de omstandigheden waar we richting winter mee te maken krijgen.
3. Afnemende algemene immuniteit
Omdat de griep de afgelopen jaren mild begon, kan een deel van de bevolking nu minder recente weerstand hebben. Daardoor grijpt een nieuwe variant sneller om zich heen.
4. De rol van nieuwe virusmutaties
De k-variant lijkt geen extremere variant te zijn, maar mutaties kunnen het virus een klein voordeel geven in verspreiding.
In combinatie zorgen deze factoren voor een ongewoon vroege en snelle toename – iets dat zelfs ervaren virologen verrast.
Waarom vaccineren nog steeds belangrijk is
Ondanks alle onzekerheid blijft het RIVM bij hetzelfde advies:
Laat je vaccineren als je tot een risicogroep behoort.
Ook al werkt het vaccin dit jaar naar schatting 30 tot 40 procent, is die bescherming nog steeds waardevol. Het vermindert:
de ernst van de klachten
de kans op ziekenhuisopname
de snelheid van verspreiding
En elke vermindering helpt.
Voor veel mensen is dit hét moment om niet alleen naar vaccinatie te kijken, maar ook naar hun aanvullende verzekering. Daarom stijgt rond deze periode opnieuw de interesse in zorgverzekering vergelijken, vooral onder mensen die extra zekerheid willen.
Wordt dit een zware winter?
Dat is nog niet met zekerheid te zeggen. Wat onderzoekers de komende weken vooral in de gaten houden, is:
hoe dominant de k-variant wordt
hoe snel het aantal positieve tests stijgt
of de griep zich verder mengt met andere virussen
of de zorgcapaciteit het aankan
Sommige modellen voorspellen een matige golf, anderen houden rekening met een zware piek in december of vroeg januari.
We weten wél dat dit griepseizoen anders verloopt dan normaal – en dat blijft het nieuws domineren. Veel mensen passen hun planning aan: van het vroeg inslaan van medicatie tot bewuster omgaan met gezondheid én zelfs nadenken over manieren om energie besparen thuis, om zich financieel en praktisch voor te bereiden op een lange winter.
Een vroeg en onvoorspelbaar griepseizoen dat nauwlettend gevolgd wordt
Het griepseizoen van 2025 is duidelijk anders dan wat we gewend zijn. Een vroege start, een nieuwe variant en een sneller stijgende lijn zorgen voor extra waakzaamheid bij gezondheidsdiensten.
Of het een bijzonder zware golf wordt, is nog onduidelijk. Wel is zeker dat alertheid, goede informatie en tijdige vaccinatie belangrijker zijn dan ooit.
