Tijdens een indringende toespraak in Londen heeft demissionair premier Mark Rutte Europa wakker willen schudden. Volgens hem bevindt het continent zich op een historisch gevaarlijk kruispunt: de militaire dreiging uit het oosten groeit sneller dan Europa kan reageren. De premier liet er dan ook geen twijfel over bestaan: de luxe van afwachten is voorbij.
Op het moment dat Rusland zijn productie van wapens, drones en raketten versneld opvoert, dreigt Europa juist verder achterop te raken. En dat, zo benadrukt Rutte, maakt het continent kwetsbaar op een manier die sinds het einde van de Koude Oorlog niet meer is voorgekomen.
Europa niet klaar voor een nieuwe dreiging
Rutte wees erop dat de oorlog in Oekraïne het beste voorbeeld is van hoe snel de machtsverhoudingen kunnen kantelen. Terwijl de gevechten doorgaan, investeert Rusland ongekend in nieuwe munitie, raketsystemen en offensieve middelen.
Europese landen daarentegen worden geconfronteerd met lege voorraden, verouderde luchtafweer en logistieke ketens die niet berekend zijn op langdurige conflicten.
Volgens Rutte is het scenario waarin Rusland binnen enkele jaren NAVO-grondgebied kan bedreigen “niet langer theoretisch, maar reëel”. De premier waarschuwde dat Europa zichzelf voor de gek houdt als het denkt dat de huidige capaciteiten voldoende zijn.
Noodkreet: defensie moet drastisch worden uitgebreid
In zijn toespraak benadrukte Rutte dat vooral de lucht- en raketverdediging met een factor vier moet worden vergroot. Dat betekent grotere wapenvoorraden, betere infrastructuur en een aanzienlijk krachtigere Europese defensie-industrie.
Ook op medisch gebied zijn volgens hem enorme tekorten zichtbaar. Als Europa morgen geconfronteerd zou worden met een aanval op de schaal die Oekraïne dagelijks meemaakt, dan zou de medische keten volgens Rutte volledig overbelast raken.
Waarom Rutte zijn waarschuwing nú geeft
Zijn timing lijkt bewust gekozen. Rusland draait op volle toeren en produceert wapens sneller dan Europa ze kan bestellen. Waar Moskou binnen maanden fabrieken kan opschalen, kost het Europese landen vaak jaren door bureaucratie, procedures en een versnipperde industrie.
Deze structurele traagheid maakt dat Europa afhankelijk blijft van anderen. En dat, zo stelt Rutte, is zowel strategisch als financieel onhoudbaar.
Het doet volgens sommige analisten denken aan hoe burgers vaak kiezen voor de goedkoopste autoverzekering, zonder te beseffen dat goedkope bescherming op lange termijn soms onvoldoende blijkt — een vergelijking die Rutte zelf niet maakte, maar die de situatie treffend illustreert.
Ammunitie op, luchtverdediging tekort
Rutte schetste een pijnlijk beeld: veel munitievoorraden in Europa zijn teruggebracht tot het minimum. Dat is het directe gevolg van decennialange bezuinigingen, waarin defensie vaak moest inleveren om andere begrotingsposten te ontzien.
Luchtafweer is bovendien versnipperd en ontoereikend. Systemen als Patriot of SAMP/T zijn schaars, kostbaar en kennen lange levertijden.
Zoals Oekraïne dagelijks ervaart, kan één zwakke plek in het luchtschild catastrofaal zijn. En volgens Rutte heeft Europa momenteel meerdere van die zwakke plekken.
NAVO-top in Den Haag: beslissend moment
Over enkele maanden komen de NAVO-leiders bijeen in Den Haag. Daar moet duidelijk worden of Europa bereid is om structureel meer te investeren en om gezamenlijke productie te organiseren.
Hogere defensiebudgetten, minder bureaucratie, snellere leveringsketens en een radicale herziening van de Europese defensiesamenwerking staan op de agenda. Rutte benadrukte dat de top niet mag eindigen in vrijblijvende beloftes, maar moet leiden tot tastbare, bindende beslissingen.
Het is vergelijkbaar met hoe consumenten worden aangemoedigd om hun vaste lasten onder de loep te nemen — bijvoorbeeld door een energievergelijker te gebruiken om structureel betere keuzes te maken. Rutte’s boodschap: Europa moet hetzelfde doen, maar dan op militair niveau.
Nederlandse defensie: tijd voor een sprong
Nederland voldoet op dit moment aan de NAVO-norm van 2 procent van het bbp. Maar Rutte gaat verder: hij bepleit een stijging naar 5 procent, waarvan het merendeel naar modernisering van het materieel en uitbreiding van luchtverdediging gaat.
Dit betekent nieuwe straaljagers, meer drones, uitgebreide munitiecontracten en forse investeringen in cyberveiligheid. Vooral die laatste categorie is cruciaal, want cyberaanvallen worden steeds vaker gebruikt om defensiesystemen te ontregelen voordat een fysieke aanval plaatsvindt.
Strijd om luchtoverwicht
De oorlog in Oekraïne toont dat moderne conflicten vooral worden beslist in de lucht. Drones, raketten en bombardementen bepalen de snelheid én intensiteit van de strijd.
Europa loopt hierin achter. Niet alleen qua systemen, maar ook qua kennis en infrastructuur. Veel moderne raketsystemen hebben wachtlijsten van vijf tot zeven jaar. En volgens Rutte is tijd nu “de grootste vijand”.
Steun vanuit militaire hoek
Voormalig commandant der strijdkrachten Mart de Kruif noemt de boodschap van Rutte “realistisch en noodzakelijk”.
Hij benadrukt dat je een leger niet in een jaar opbouwt. Het vergt decennia aan investeringen, visie en politieke wil. Wie nu onvoldoende investeert, riskeert volgens hem over tien jaar een situatie waarin Europa simpelweg niet langer veilig is.
Bekijk hieronder wat beelden van het gesprek van Rutte. Video Nu.nl
Politieke verdeeldheid in Nederland
De oproep van Rutte zorgt voor discussie. Miljarden extra naar defensie betekent dat elders moet worden bezuinigd: zorg, onderwijs of klimaat. Sommige partijen vinden dit noodzakelijk, anderen vrezen dat sociale voorzieningen onder druk komen te staan.
Toch benadrukken analisten dat veiligheid het fundament is waarop andere voorzieningen rusten. Zonder veiligheid geen economie, geen welzijn en zelfs geen zekerheid op zaken als hypotheekrenteaftrek, dat als fiscaal voordeel alleen relevant is binnen een stabiele maatschappij.
Europa’s toekomst hangt af van keuzes nu
Rutte sloot af met een waarschuwing: diplomatie blijft essentieel, maar werkt alleen wanneer Europa sterk genoeg is om afspraken af te dwingen.
Een machteloos Europa is een uitnodiging voor agressie.
De premier riep Europese leiders én burgers op om de realiteit onder ogen te zien: de klok tikt, de dreiging is reëel en uitstel betekent achteruitgang.
Of Europese landen gehoor zullen geven aan zijn oproep, wordt duidelijk tijdens de NAVO-top in Den Haag. Maar één ding staat vast: de discussie is geopend — en de urgentie is groter dan ooit.
bron
