Er zijn politieke onderwerpen die telkens weer terugkeren, alsof ze nooit echt van tafel verdwijnen. Rekeningrijden is daar misschien wel het beste voorbeeld van. Al decennialang wordt erover gesproken, gerekend, onderzocht en gediscussieerd – maar telkens strandt het plan voordat het echt vorm krijgt. Toch lijkt het erop dat dit nieuwe kabinet het anders wil aanpakken. Vooral D66 en het CDA zetten stevig in op de invoering van een kilometerheffing, en deze keer lijkt de kans groter dan ooit dat het daadwerkelijk wordt doorgezet.
Maar wat betekent rekeningrijden nou precies? Waarom willen sommige partijen het zo graag? En — misschien wel het belangrijkste — wat merk jij er straks zelf van?
Wat is rekeningrijden eigenlijk?
In de basis is rekeningrijden heel eenvoudig: je betaalt niet langer voor het bezit van een auto, maar voor het gebruik ervan. Elke gereden kilometer kost je geld. Hoeveel dat is, hangt af van allerlei factoren, zoals het tijdstip waarop je rijdt, de drukte op de weg en in sommige varianten zelfs de plek waar je rijdt.
De reden dat het onderwerp nu weer actueel is, heeft alles te maken met de groei van het elektrisch rijden. De overheid loopt steeds meer inkomsten mis omdat elektrische auto’s geen brandstofaccijns betalen. En dat gat wordt alleen maar groter. Volgens berekeningen loopt de schatkist tegen 2040 miljarden mis, alleen al door het verdwijnen van benzine- en dieselaccijns.
Een kilometerheffing moet dat verlies compenseren. Elektrische auto’s worden dan ook op een eerlijke manier belast, want uiteindelijk slijt ook een EV de wegen, veroorzaakt die verkeersdrukte en neemt die ruimte in.
Waarom D66 en CDA het nú willen invoeren
Beide partijen hebben rekeningrijden als belangrijke maatregel in hun partijprogramma staan. In het startdocument dat ze hebben overhandigd aan informateur Sybrand Buma, benadrukken ze dat een slimme kilometerheffing niet alleen financieel noodzakelijk is, maar ook maatschappelijke voordelen oplevert.
1. Minder files
Niet iedereen betaalt evenveel. Vooral spitsrijders gaan meer betalen. Wie de spits kan vermijden, rijdt goedkoper — wie dat niet kan, profiteert indirect doordat de spits minder druk wordt. Minder files betekent minder vertragingen, lagere kosten voor bedrijven en minder stress voor dagelijks forenzen.
2. Minder uitstoot
Minder auto’s tegelijkertijd op de weg betekent minder CO₂, minder stikstof en minder fijnstof. Vooral in dichtbevolkte gebieden levert dat merkbaar verschil op in luchtkwaliteit.
3. Eerlijker systeem
In het huidige systeem betalen mensen wegenbelasting ook al rijden ze nauwelijks. Een oudere automobilist die zijn auto maar twee keer per week gebruikt, betaalt dus net zo veel MRB als iemand die elke dag 100 km rijdt. Dat voelt al jaren scheef — en dat vinden D66 en het CDA ook.
Rekeningrijden en het huidige systeem: wat verandert er?
Op dit moment betaal je motorrijtuigenbelasting (MRB), ook wel wegenbelasting. Hoeveel je betaalt, hangt af van het gewicht van je auto, de brandstofsoort en de provincie waarin je woont. Het aantal kilometers speelt totaal geen rol.
Met rekeningrijden draai je dat principe om:
| Nu | Straks (rekeningrijden) |
|---|---|
| Betalen voor bezit | Betalen voor gebruik |
| MRB gebaseerd op gewicht/brandstof | Heffing gebaseerd op kilometers |
| Rijden of niet: prijs blijft gelijk | Hoe meer je rijdt, hoe meer je betaalt |
| EV’s betalen (bijna) geen belasting | EV’s gaan wél betalen per kilometer |
Voor sommige automobilisten pakt dit voordeliger uit — vooral voor mensen die weinig rijden. Voor veelrijders kan het juist flink oplopen.
Wat betekent rekeningrijden voor jou?
Dat hangt af van jouw persoonlijke situatie. Hier zijn de belangrijkste scenario’s:
✓ Je rijdt weinig
Dan ga je waarschijnlijk minder betalen dan nu. Vooral mensen die hun auto gebruiken voor korte ritjes, boodschappen of incidentele familiebezoeken profiteren.
✓ Je rijdt veel voor werk
Dan wordt het duurder. Vooral als je structureel in de spits rijdt. Wil je weten wat dit betekent voor je totale maandlasten? Dan is het slim om eens te kijken naar andere kostenposten, zoals autoverzekering vergelijken of onderzoeken of je met een lagere premie kunt rijden.
✓ Je rijdt elektrisch
Dan ga je voor het eerst echt belasting betalen voor je kilometers. Dat kan het rekensommetje veranderen als je bezig bent met grotere financiële beslissingen, zoals hypotheek berekenen of bepalen hoeveel je per maand kunt missen.
✓ Je kunt thuiswerken
Dan kun je je kosten juist drastisch verlagen door de spits te vermijden en je ritten strategisch te plannen.
Wat doet rekeningrijden met de verkeersdruk?
Onderzoeken tonen al jaren hetzelfde aan: als je een prijs koppelt aan het moment waarop mensen rijden, verschuiven dagelijks honderdduizenden ritten vanzelf naar rustigere momenten. Zelfs een kleine financiële prikkel zorgt ervoor dat mensen:
net wat later vertrekken,
een halte eerder uitstappen,
de fiets pakken,
of thuiswerken als het kan.
Minder drukte betekent ook minder onnodige energieverspilling. Niet voor niets wordt rekeningrijden door veel experts genoemd als een van de meest efficiënte manieren om mobiliteit te verduurzamen, net zoals energie vergelijken helpt om huishoudens groener te laten leven.
Waarom het invoeren van rekeningrijden zo lastig is
Als het zoveel voordelen heeft, waarom bestaat het dan nog niet?
Heel simpel: het is politiek explosief. Niemand wordt enthousiast van het idee dat rijden duurder wordt — zeker veelrijders niet. Daarnaast zijn er ingewikkelde technische uitdagingen:
Hoe houd je kilometers bij zonder privacy te schenden?
Hoe voorkom je fraude?
Hoe zorg je dat de heffing eerlijk blijft tussen regio’s?
Er zijn meerdere technische systemen besproken, van GPS tot kilometerregistratie via je apk, maar een definitieve keuze is nog niet gemaakt.
Wordt rekeningrijden nu écht ingevoerd?
Hoewel de plannen concreter zijn dan ooit, blijft het afhankelijk van politieke onderhandelingen. Maar één ding is duidelijk: dit keer is de druk veel groter dan in eerdere jaren.
De accijnsinkomsten lopen hard terug
Elektrisch rijden blijft groeien
De filedruk neemt weer toe
Europa stuurt aan op eerlijker belastingen
De kans dat rekeningrijden deze keer de eindstreep haalt, is hoger dan ooit.
Rekeningrijden komt dichterbij dan ooit
Rekeningrijden is een systeem dat al tientallen jaren in de wacht staat, maar alle signalen wijzen erop dat Nederland eindelijk de stap gaat zetten. Voor sommigen wordt het goedkoper, voor anderen duurder — maar voor het land als geheel kan het zorgen voor minder files, minder uitstoot en een eerlijkere verdeling van kosten.
Hoe je het ook ziet: dit is een verandering die iedere automobilist gaat merken.
